Muzeum szeroko zamknięte

Nawet, jeśli z powodów pandemii musiało być przez pewien czas zamknięte, to przecież było cały czas szeroko otwarte – na nowe pomysły, projekty, działanie. O najważniejszych dokonaniach mijającego roku oraz o planach na kolejny, dla Pozytywnego Wołomina mówi dyrektor Muzeum im. Zofii i Wacława Nałkowskich w Wołominie Agata Sobczak. 

Dobiega końca rok 2020, który okazał się być jednym z najtrudniejszych dla kultury od lat. Nawet w najśmielszych przewidywaniach muzealnicy nie spodziewali się, że przyjdzie nam pracować przez znaczną część roku za zamkniętymi drzwiami. Ale pomimo tych ogromnych przeszkód, ten rok był dla Muzeum im. Zofii i Wacława Nałkowskich owocny. Rozpoczęliśmy go prowadzonym przez Annę Łazar spotkaniem z jednym z najwybitniejszych polskich humanistów – prof. Andrzejem Mencwelem, który opowiadał o społecznej działalności Wacława Nałkowskiego. W lutym ponownie zwróciliśmy się w kierunku naszego patrona, tym razem postanowiliśmy przybliżyć gościom Muzeum mało znane listy pisane przez Wacława do swojej narzeczonej a później żony – Anny. Listy interpretowali warszawscy aktorzy młodego pokolenia – Aleksandra Gotowicka i Szymon Kołodziej. Od marca muzeum musiało zmienić sposób swojej pracy; zamknięci dla zwiedzających skupiliśmy się na przygotowaniach do sezonu letniego. Z nieukrywaną radością przyjęłyśmy w połowie maja wiadomość, że Muzeum otrzymało dotację z programu „Kultura w sieci” Narodowego Centrum Kultury finansowanego przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego na realizację projektu „Ja cała się z tego składam”. 

Tytuł tego przedsięwzięcia został zaczerpnięty z wypowiedzi bohaterki „Granicy” Zofii Nałkowskiej – Elżbiety, która słowami: „Ten dom, ulica, podwórze – ja cała się z tego składam” określiła siebie, swoje miejsce i swoją powinność. Pragnęłyśmy w tym działaniu ukazać, że na patronów Muzeum, ich życie i twórczość, wpływ miały i miejsca, i ludzie jakich spotykali a dzięki Annie Baumgart, która zdecydowała się zrealizować w „Domu nad Łąkami” kolejną odsłonę swojego preformancu „Stół Kobiet”, mogłyśmy pokazać, że na człowieka początku XXI wieku też oddziałują takie same mechanizmy. Dodatkowo w tym projekcie chciałyśmy zaprezentować dom pisarki jako miejsce przyjazne i kultywujące najlepsze tradycje rodziny Nałkowskich. W swoim założeniu „Stół Kobiet” odwołuje się do wydarzeń z 1989 roku, gdy decydowano o przyszłości Polski. Artystka zauważyła marginalne znaczenie kobiet w tym wydarzeniu i postanowiła swoim performancem odwrócić tę relację. Przy jej stole symbolicznie zasiadają przede wszystkim kobiety i to kobietom oddany jest głos. W wołomińskiej edycji wydarzenia artystka oraz redaktor merytoryczna Anna Łazar postanowiły poprosić kobiety z naszego miasta, gości odwiedzających nas a także dwóch panów o opowiedzenie o kobietach ważnych w ich życiu, by pokazać kto nas ukształtował, z „kogo” się składamy. Każda z zaproszonych pań miała taki sam czas na wypowiedź i każdej towarzyszyła artystka oraz operator Grzegorz Pacek. Zarejestrowane wypowiedzi zostały następnie zmontowane, przetłumaczone w części na język migowy a w pozostałej części zaopatrzone w napisy i umieszczone w artystycznej aplikacji na stronie Muzeum. Projektem aplikacji do „Stołu Kobiet” zajął się dr Jakub Alejski z Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zaś grafikę zaprojektowała młoda artystka Olga Beyga. Efektem końcowym „Stołu Kobiet” jest internetowy performance dostępny w postaci aplikacji pokazujący współczesną mieszkankę Wołomina, ale także nieformalne archiwum myśli i osób. W ramach „Ja cała się z tego składam” nagrane zostały także cztery wykłady dotyczące patronów Muzeum, które mogą być wykorzystywane jako  materiał edukacyjny oraz zarejestrowane zostały dwa spotkania z badaczkami literatury pracującymi przy realizacji projektu naukowego „Archiwum kobiet: piszące”.  

Rok Wacława Nałkowskiego 

W związku z realizacją projektu „Ja cała się z tego składam” a także z organizacją dziesięciu letnich koncertów „Muzyczny hołd bohaterom Ziemi Wołomińskiej w 100-lecie Bitwy Warszawskiej” pod Honorowym Patronatem Pani Elżbiety Radwan Burmistrz Wołomina lato 2020,pomimo panujących obostrzeń epidemiologicznych, było dla Muzeum niezwykle intensywne a kolejny rok zapowiada się podobnie. W 2021 roku przypada 170. rocznica urodzin i 110. rocznica śmierci Wacława Nałkowskiego i w związku z tym, część z wielu planowanych wydarzeń w Muzeum będzie poświęcona właśnie osobie geografa. Przede wszystkim pragniemy pokazać najmłodszym mieszańcom Wołomina kim był i co robił ten wybitny człowiek. Z tego względu od lutego nasza oferta lekcji muzealnych zostanie poszerzona o lekcje dotyczące osoby patrona Muzeum.  Starszym naszym sympatykom zaproponujemy wykłady o działalności edukacyjnej, naukowej i pisarskiej Wacława Nałkowskiego. Planowane są również działania artystyczne inspirowane m.in. pracą geografa: „Forpoczty – nowe ujęcie” a także „Nowe życie muzealnych eksponatów”, na dofinansowanie których Muzeum złożyło wnioski do programów MKiDN. Poza tym mamy nadzieję, że w 2021 roku w gościnne progi „Domu nad Łąkami” będą mogli przybywać zwiedzający a z salonu Nałkowskich, w trakcie letnich koncertów, znowu popłynie najpiękniejsza muzyka wzbogacona tym razem o „Trzy pieśni do słów Zofii Nałkowskiej” skomponowane z okazji 125. rocznicy powstania domu specjalnie dla Muzeum im. Zofii i Wacława Nałkowskich przez Marcina Tadeusza Łukaszewskiego. 

Zachęcam wszystkich do odwiedzania strony www.muzeumnalkowskich oraz profilu na FB, gdzie znajdziecie Państwo wszystkie najważniejsze informacje dotyczące „Domu nad Łąkami” oraz zapowiedzi nadchodzących wydarzeń.